تجهیزات وسایل نقلیه موتوری
اشخاص حق ندارند وسیله نقلیهای را که لوازم و تجهیزات یاد شده در مقررات و روش اجرایی تأیید نوع وسایل نقلیه موتوری و تریلرهای آنها، موضوع استاندارد ملی ایران و این فصل را نداشته یا دارای لوازم و تجهیزات مخالف آن باشد، در راههای عمومی برانند و یا این گونه وسایل نقلیه را برای رانندگیدر اختیار دیگری بگذارند.
در صورت وجود مغایرت بین مفاد این فصل و استاندارد ملی، ملاک عمل استاندارد ملی مربوط میباشد.
دو چراغ بزرگ با نور سفید یا زرد با قابلیت تبدیل به نور بالاو پایین در دو طرف جلو.
دو چراغ جانبی کوچک با نور زرد یا سفید برای تشخیص عرض جلو وسیله نقلیه در منتهی الیه هریک از دو سمت جلو.
دو چراغ جانبی کوچک با نور قرمز برای تشخیص عرض عقب وسیله نقلیه در منتهی الیه هر یک ازدو سمت عقب.
دو چراغ کوچک با نور قرمز برای توقف (چراغ ترمز) در عقب وسیله نقلیه که همزمان با گرفتن ترمزروشن شده و از فاصله 35 متری دیده شود.
یک چراغ کوچک با نور سفید در عقب برای تشخیص شماره پلاک.
نور این چراغ باید برای تشخیص شماره پلاک از فاصله 25 متری کافی باشد.
دو چراغ کوچک به رنگ سفید یا زرد برای نشان دادن حرکت با دنده عقب (چراغ دنده عقب).
این چراغها باید طوری نصب گردد که تنها هنگام راندن به عقب روشن شده و خیرگی و ناراحتی برای چشم دیگر استفاده کنندگان از راه فراهم ننماید.
دو چراغ راهنمای الکتریکی یا الکترونیکی با نور زرد در دو طرف جلو و دو تای دیگر از آن با رنگقرمز یا زرد در دو طرف عقب برای اعلام قصد گردش به چپ یا به راست و یا تغییر خط حرکت.
نور این چراغها در روز باید از فاصله 35 متری قابل دیدن باشد.
یدک و نیمه یدکهای متصل باید دارای چراغهای مندرج دربندهای (ت) و (ث) و (ج) و دو راهنمایعقب موضوع بند (چ) این ماده باشند.
اگر وسیله نقلیهای دارای چند یدک زنجیری باشد چراغهای یاد شده باید در عقب آخرین یدک نصبگردد.
دو چراغ چشمک زن در جلو و دو چراغ چشمک زن در عقب که به طور هم زمان برای اعلام هشدار،احتیاط و یا خطر به رانندگان دیگر به کار برده میشوند.
به کار بردن چراغهای جانبی در وسایل نقلیه طویل، موضوع بند (35) ماده (1) الزامی است.
وسایل نقلیه سواری که پس از ابلاغ این آییننامه تولید میشوند باید دارای یک چراغ ترمز درپشت شیشه عقب (چراغ ترمز سوم) باشند.
نور چراغهای کوچک جلو و خطر عقب باید در شرایط جوی معمولی از فاصله 150 متریدیده شود. نور چراغهای راهنما و ایست نبایستی خیره کننده باشد.
سامانه روشنایی چراغهای وسیله نقلیه باید طوری تعبیه و تنظیم گردد که هر وقت رانندهچراغهای جلو و یا چراغهای کمکی را روشن نماید چراغهای عقب نیز همزمان روشن شود.
ارتفاع چراغهای جلو نباید از 135 سانتیمتر بیشتر و از 70 سانتیمتر کمتر باشد. ارتفاع چراغهای عقب نیز نباید از یک متر بیشتر و از 50 سانتیمتر کمتر باشد.
نور بالا(چراغ رانندگی) باید طوری تنظیم گردد که به وسیله آن وجود اشخاص یا اشیا از فاصله150 متری تشخیص داده شود.
نور پایین (چراغ عبور) باید به نحوی تنظیم شود که به وسیله آن اشخاص یا اشیا از فاصله 35 متریمشخص شوند.
کلیه وسایل نقلیه انتظامی، بازرسی، امدادی و خدماتی ویژه باید در مرتفع ترین نقطه خوددارای چراغ خطر گردان همراه با آژیر که تولید صدای مشخص نماید، باشند.
نور این چراغها باید هنگام روشن بودن از فاصله 150 متری قابل دیدن باشد.
دستورالعمل استفاده از چراغ گردان، شامل انواع، رنگ، ابعاد و ضوابط دیگر بنا به پیشنهاد راهنمایی ورانندگی به تصویب شورایعالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور میرسد.
دو عدد چراغ ویژه مه با نور زرد در دو طرف قسمت جلو که ارتفاع این چراغها نباید از یک متربیشتر و از 40 سانتیمتر کمتر باشد.نور این چراغها باید طوری تنظیم گردد که در طول 10 متر، از سطح افقی محل نصب چراغ بالاتر نیاید. هنگام به کار بردن چراغهای مه باید از نور پایین چراغهای بزرگ نیز استفاده شود.
دو چراغ رانندگی اضافی با نور سفید در جلو (چراغ کمکی) که ارتفاع آن نباید از 1.5 متر بیشتر و از40 سانتیمتر کمتر باشد.این چراغها در صورت لزوم میتوانند همراه با چراغهای بزرگ جلو به کار روند.
دو چراغ کوچک با نور زرد یا سفید روی گلگیر و یا دو طرف سپر که خیره کننده نباشد.
چراغهای کوچک اضافی در جلو با نورسفید یا زرد و در عقب با نور قرمز که هنگام استفاده باید بهطور مرتب روشن و خاموش شده و از فاصله 150 متری دیده شوند.
تمام وسایل نقلیه موتوری و انواع یدکها و نیمه یدکها که در جادههای عمومی عبورمینمایند باید دو نورتاب (رفلکتور) به رنگ قرمز یا شبرنگ قرمز در دو طرف قسمت عقب خود داشتهباشند.
هرگاه نور تابهایی در سمت جلو نصب شوند باید رنگ آنها زرد باشد.
ارتفاع نورتابها بیشتر از 1.5 متر و کمتر از 60 سانتیمتر نخواهد بود مگر آنکه بلندی خود وسیله نقلیهاز کف زمین کمتر از 60 سانتیمتر باشد.
نورتابهای عقب یدکهای مستقل ممکن است در دو طرف آن یا در دو طرف بار نصب شود.
در تمام موارد یاد شده باید نورتابها به طور کامل قابل دیدن بوده و صفحههای آنها دارای اندازه وویژگیهایی باشد که هنگام شب در مقابل نور چراغهای وسایل نقلیه دیگر از فاصله 150 متری به طور کاملدیده شود.
ترمز پایی باید بتواند سرعت وسیله نقلیه را به هر صورتی که بارگیری شده و یا مسافر را حملمیکند و در سربالایی و یا سرازیری که حرکت مینماید کاهش داده و آن را به طور سریع و موثر و با ایمنیمتوقف نماید.
شتاب منفی این گونه ترمزها نباید کمتر از استاندارد تعیین شده باشد.
ترمز دستی باید بتواند وسیله نقلیه را به هر صورتی که بارگیری شده و یا مسافر حمل مینماید، درشیب 16 درصد سربالایی و یا سرازیری در حال توقف نگهدارد.
در وسایل نقلیهای که کمک ترمز و یا ترمز موتور پیش بینی شده است، این گونه ترمزها باید در فاصلهمناسبی حتی در صورت پایی بودن بتواند سرعت وسیله نقلیه را به هر صورتی که بارگیری یا مسافرگیری شدهباشد کاهش داده و در نهایت متوقف سازد.
ترمز پایی باید روی تمام چرخهای وسیله نقلیه موثر بوده و عمل نماید. با وجود این اگر وسیله نقلیه دارای بیش از دو محور باشد میتوان اجازه داد که روی چرخهای یکی ازمحورها عمل ننماید. کمک ترمز و یا ترمز موتور و همچنین ترمز دستی باید حداقل روی یکی از چرخهای هر طرف مقطعطولی وسیله نقلیه عمل نمایند.
ترمز پایی که قادر باشد سرعت وسیله نقلیه را به هر صورتی که بارگیری شده و در هر شیبی که باشدکاهش داده و آن را به طور سریع و موثر و با ایمنی متوقف سازد.
ترمز دستی که قادر باشد وسیله نقلیه را به هر صورتی که بارگیری شده باشد در شیب 16 درصدسربالایی و یا سرازیری درحال توقف نگهدارد و سطوح ترمز کننده آن با وسیلهای که تنها مکانیکی بوده،مورد استفاده قرار گیرد.
این مقررات در مورد یدکهایی که نمیتوان بدون استفاده از ابزار و آلاتی، آن را از وسیله نقلیه کشنده جدانمود، به کار برده نمیشود، مشروط به این که آنچه از ترمز دستی انتظار میرود برای وسیله نقلیه مرکب موثر باشد.
تجهیزاتی که وظیفه ترمز پایی و ترمزدستی را انجام میدهند میتوانند دارای اجزای مشترکیباشند.
ترمز پایی باید روی کلیه چرخهای یدک عمل نماید.
ترمز پایی یدک باید به وسیله ترمز پایی وسیله نقلیه کشنده مورد عمل قرارگیرد.
در هر حال اگر حداکثر وزن مجاز یدک از 3500 کیلوگرم تجاوز ننماید، میتوان ترمزها را طوری ترتیبداد که با کم شدن فاصله بین یدک در حال حرکت و وسیله نقلیه کشنده عمل نمایند.
ترمز پایی و ترمز دستی باید روی سطوح ترمز کننده ای، که به طور دایم با کمک اجزایی با نیرویکافی به چرخها متصل بوده، عمل نمایند. ترمزها باید به نحوی باشند که در صورت شکستن یا پاره شدن وسایل اتصال با یدک در حال حرکت، یدک به طور خودکار توقف نماید.
کلیه وسایل نقلیه موتوری تولیدی و یا وارداتی باید مجهز به کمربند ایمنی استاندارد برایسرنشینان باشند.
رانندگی با وسایل نقلیهای که دارای ترمزهای استاندارد ملی و یا با مشخصات و شرایط یادشده در این آییننامه نباشد، ممنوع است.
هر وسیله نقلیه موتوری باید حداقل به یک وسیله اخطار شنیداری (بوق) با صدای استاندارد مجهز باشد.
این گونه تجهیزات باید تولید صدای مداوم و یکنواخت نموده و ایجاد صدای خشن و ناهنجار ننماید.ولی وسایل نقلیهای که دارای حق تقدم عبور میباشند (وسایل نقلیه امدادی و خدماتی و پلیس و مانندآن) میتوانند علا وه بر دارا بودن بوق، وسایل اخطار شنیداری دیگری که مقید به این ویژگیها نباشد برایاستفاده هنگام لزوم داشته باشند. همچنین وسایل نقلیه مسافربری و باربری عمومی برون شهری نیز میتوانند وسایل اخطار شنیداری استاندارد دیگری داشته باشند تا در زمان لازم در بیرون شهرها و مناطق غیر مسکونی استفاده نمایند.
هر وسیله نقلیه موتوری باید مجهز به لوله خروجی گاز و صدای موتور باشد به نحوی که مانعخروج صدای ناهنجار در بیرون وسیله نقلیه و انتشار گاز ناشی از سوخت موتور در درون وسیله نقلیه گردد.
روی چرخهای وسایل نقلیه یا کنار آنها نباید اجسام اضافی و زائد مانند میخ و پیچ بلند یا هرشیئی که از سطح بیرونی چرخها تجاوز کند وجود داشته باشد، مگر آنکه در تراکتورهای زراعتی و انواعکمباین لازم باشد.
کلیه وسایل نقلیه، شبها هنگام حرکت در جادهها باید سه چراغ یا سه مشعل الکتریکی بانور قرمز یا دو مثلث شبرنگ ایمنی که در شرایط جوی معمولی از فاصله 150 متری قابل دیدن باشند همراهداشته باشند تا هنگام ضرورت، بر حسب مورد، از آنها استفاده نمایند.
وسایل نقلیهای که مواد خطرناک حمل میکنند ضمن رعایت مفاد آییننامه حمل موادخطرناک، باید سه چراغ قرمز الکتریکی و دو مثلث شبرنگ را همراه داشته باشند. حمل فانوس برای این گونه وسایل نقلیه ممنوع است. به علاوه باید دارای دستگاه پمپ آتش نشانی آماده به کار باشند. این پمپها باید در محلهایی نصب شوند که هنگام ضرورت بتوان به سرعت آنها را مورد استفاده قرارداد.
به منظور جلوگیری از انتشار گل و لای، سنگ ریزه و مانند آن نصب تجهیزات مناسب لاستیکی، فلزی و مانند آن در قسمت بیرونی آخرین محور انواع وسایل نقلیه به ویژه کامیون، تریلر و اتوبوسالزامی است.
تجهیزات اختصاصی موتورسیکلت و دوچرخه
تجهیزات اختصاصی موتورسیکلت و دوچرخه باید بر اساس استاندارد مورد تأیید مؤسسهاستاندارد و تحقیقات صنعتی ایران بوده و از نظر عدم آلودگیهای زیست محیطی، استانداردهای مصوبشورایعالی حفاظت محیط زیست را رعایت نموده باشند.
موتورسیکلت باید دارای دو نوع ترمز باشد که یکی از آنها حداقل روی چرخ عقب و یا همهچرخها و دیگری روی چرخ جلو و یا همه چرخها عمل نماید.
اگر موتورسیکلت دارای اتاقک پهلو (سایدکار) باشد ترمز چرخ اتاقک پهلو ضروری نمیباشد.
این ترمزها باید قادر باشند سرعت موتورسیکلت را به صورتی که دارای سرنشین میباشد، در هر شیبیکاهش داده و آن را سریعا و به طور موثر و با ایمنی متوقف سازد.
موتورسیکلتهای سه چرخ که چرخهای آنها در ارتباط با محور طولی وسط موتورسیکلت به طور قرینهقرار گرفته باشد باید مجهز به یک ترمزدستی همانند وسایل نقلیه موتوری دیگر باشند.
موتورسیکلتها باید حداقل دارای یک چراغ با نور سفید در جلو، یک چراغ قرمز عقبهمراه با چراغ قرمز ترمز، دو چراغ راهنما در جلو و دو چراغ راهنما در عقب و یک نورتاب قرمز در عقبباشند.
یک چراغ سفید یا زرد در جلو که هنگام شب تا مسافت 15 متری جلوی آن را به قدر کافی روشن سازد.
یک چراغ با نور قرمز در عقب که در هنگام شب از فاصله 150 متری دیده شود.
یک نورتاب به رنگ قرمز در عقب و همچنین یک نورتاب به رنگ زرد در جلو که نور وسایل نقلیهپشت سر و جلو را از فاصله 20 متری منعکس نماید.
یک زنگ یا بوق که صدای آن از فاصله 30 متری شنیده شود.
نصب و استفاده از زنگهای صوتی یا آژیر یا بوق خطر برای دوچرخهها ممنوع است.
ترمزی که به هنگام گرفتن آن دوچرخه در فاصله مناسبی متوقف گردد.